Gezondheid en milieu

Arnhem wil een gezonde en duurzame stad zijn. Vanuit volksgezondheid zet Arnhem zich in op preventie op wijkniveau, het bevorderen van een gezonde leefstijl en een integrale, sluitende aanpak van gezondheidsproblemen. Milieutaken gericht op gescheiden afvalverwerking, op het gebied afgestemde stadsreiniging, goed functionerende riolering, voorkomen van wateroverlast, milieubeheer en -handhaving (externe veiligheid, duurzaamheid, lucht, bodem, geluid, geur, energie en klimaat) dragen bij tot gezonde, leefbare wijken en openbare ruimte.

Stad

Volksgezondheid
De gemeente voert de gemeentelijke taken van de Wet publieke gezondheid (Wpg) uit en vervult hierbij een regierol gericht op een gecoördineerde, integrale en sluitende aanpak van gezondheidsproblemen. Specifieke groepen zijn de jeugd tot 19 jaar en ouderen vanaf 65 jaar. Ook binnen andere programma's (sport, maatschappelijke ondersteuning en wonen) worden belangrijke bijdragen geleverd aan het bevorderen van gezondheid.
De Arnhemse ambitie is gericht op:

  • een verschuiving van zorg van de tweede naar de eerste en nulde lijn. Dit vraagt om aansluiting op de wijkteams en afstemming tussen preventie, zorg en ondersteuning samen met de andere actoren in het veld;
  • het bevorderen van een gezonde leefstijl, zodat inwoners beter voor zichzelf kunnen zorgen en langer kunnen participeren in de samenleving;
  • het bevorderen van gezond gedrag en gezondheidsvaardigheden en het stimuleren van een gezonde fysieke en sociale omgeving;
  • toekomstbestendige Jeugdgezondheidszorg (JGZ) als sterke preventieve basis voor het jeugdstelsel.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden in taakveld 7.1 Volksgezondheid.

Riolering

  • Het rioolbeleid is opgenomen in het wettelijk verplichte gemeentelijke rioleringsplan (GRP 5; 2014-2018). De ambitie in GRP 5 is beperkt tot realisatie van alleen de technisch noodzakelijke rioolvervangingen; vooral het herstellen en vervangen van slechte riolen. Maatregelen om knelpunten op het gebied van wateroverlast op straat en oppervlaktewaterkwaliteit op te lossen zijn niet in het GRP5 opgenomen.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden in taakveld 7.2 Riolering.

Afval en Stadsreiniging
Afval:

  • verminderen van de hoeveelheid restafval door verbeteren van afvalscheiding. Afvalscheiding en hergebruik helpt bij het verminderen van de belasting op het milieu en bespaart kosten en grondstoffen;

Stadsreiniging:

  • sober en doelmatig onderhoud voor een schone openbare ruimte (groenvoorzieningen, verharding en kunstwerken);
  • hoger ambitieniveau op enkele locaties in de stad (Centrum, het vernieuwde stationsgebied en rondom wijkwinkelcentra).

Meer inhoudelijke informatie is te vinden in taakveld 7.3 Afval.

Milieubeheer

  • Energie, duurzaamheid en luchtkwaliteit:
    De ambities voor energie en duurzaamheid en luchtkwaliteit zijn vastgelegd in het programmaplan New energy made in Arnhem (september 2015).De focus ligt primair op versterking van de Energie- en Milieutechnologie-sector (EMT), energiebesparing een toename van het aandeel duurzame energie en de voorbeeldige gemeente.
  • Bodem en ondergrond:
    Het is een gemeentelijke taak (vanuit de Wet bodembescherming (Wbb) en de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo) te zorgen voor de instandhouding en het verbeteren van een bodem die geschikt is om op te wonen en om op te werken. Arnhem is bevoegd gezag Wbb en voert namens het Rijk de wettelijke taken uit (onderzoek, beschikkingen, toezicht en handhaving). Naast deze wettelijke taken is er de ambitie om de Ondergrond in te zetten bij de klimaatadaptatie en als duurzame bron van energie;
  • Externe veiligheid:
    Externe veiligheid gaat over het beheersen van risico’s die mensen lopen door opslag, productie, gebruik en vervoer van gevaarlijke stoffen in hun omgeving. Arnhem heeft de risicovolle activiteiten in beeld en bij (ruimtelijke) ontwikkelingen wordt er rekening gehouden met het aspect externe veiligheid.
  • Geluidshinder:
    Geluidshinder wordt steeds meer via een programmatische aanpak onder controle gehouden. Het lopende Actieplan Omgevingslawaai voor bestaande woningen en wegen was daar de eerste stap in. De volgende stap is het aanpassen van het geluidbeleid aan deze aanpak en het veranderen van de saneringsopdracht aan de ODRA. De aanpak van nieuwe situaties bestaat uit het voorkomen van nieuwe geluidgehinderden.
  • Handhaving:
    Prioriteiten (voor de verbonden partij ODRA) zijn een goede actualiteit van het vergunningenbestand en goed naleefgedrag van bedrijven. Vergunningverlening en handhaving dragen hiermee bij aan het behalen van de landelijke en lokale doelstellingen op het gebied van milieu en gezondheid.
    Het college komt vóór 1 mei 2017 met de Koersnota Handhaving (zie ook alinea Raad en beleid bij dit programma).Hierin wordt onder andere helder beschreven bij welke onderwerpen/knelpunten - door middel van meer handhaving - overlast kan worden beperkt en het gevoel van veiligheid kan worden vergroot; inclusief de financiële consequenties daarvan (amendement Rechte rug (2): Met ambitie de overlast te lijf).

Meer inhoudelijke informatie is te vinden in taakveld 7.4 Milieubeheer.

Conventionele explosieven
In de Tweede Wereldoorlog is hevig gevochten in en rond Arnhem. De bodem bevat daardoor nog bommen en granaten uit die tijd, die soms pas bij graafwerk worden gevonden. Het beleid is gericht op:

  • Actueel inzicht aanwezigheid van explosieven.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden in taakveld 8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen) dat voor het onderdeel conventionele explosieven in het reguliere programma R7 is opgenomen.

Impact veranderopgave

Programma Van Wijken Weten: veranderopgave Transformatie sociaal domein

  • De beleidsdoelen vanuit deze veranderopgave zijn van invloed op Volksgezondheid;

Programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering

  • De beleidsdoelen vanuit deze veranderopgave zijn van invloed op afval/stadsreiniging en milieubeheer;

Stad op de Kaart: veranderopgave Arnhem Elektricity

  • Milieubeheer draagt bij aan de beleidsdoelen van duurzaamheid.

Doelen vanuit de veranderopgave

VAN WIJKEN WETEN

Wijlksturing in uitvoering:

  • wijkopgaven in beeld.

Transformatie sociaal domein:

  • preventie versterken
  • innovatie gericht op kostenbesparing
  • resultaatgerichte bekostiging
  • vraag- en wijkgericht gestuurd aanbod

STAD OP DE KAART

Arnhem elektricity:

  • Krachtige klimaataanpak
  • duurzame economische groei
  • EMT versterken, met name elektriciteitssector

Doelen vanuit de reguliere opgaven

  • Gezonde Arnhemmers
  • Minder afval, meer grondstof
  • Gezonde en duurzame leefomgeving

Prestatiedoelen

  • Verschuiving van zorg van de tweede naar de eerste en nulde lijn;
  • Bevorderen van een gezonde leefstijl;
  • Stimuleren van een gezonde fysieke en sociale omgeving;
  • Een toekomstbestendige, doelmatige en flexibele JGZ;
  • Verminderen hoeveelheid restafval door afvalscheiding;
  • Leefomgeving (lucht, bodem, geluid en externe veiligheid) voldoet aan normen;
  • Duurzame energie (elektriciteit) en energiebesparing.

Monitoring

Verbonden partijen

Milieu samenwerking

Rechtsvorm

Gemeenschappelijke regeling

Risicoprofiel

Laag

Doel

Informatie-uitwisseling en beleidsafstemming op het terrein van bodem, afval en geluid & lucht, klimaat & duurzaamheid. Tevens gezamenlijke uitvoering van projecten en aanvragen van subsidies.

Nazorg bodem holding

Rechtsvorm

Besloten Vennootschap

Risicoprofiel

Laag

Doel

De maatschappelijke doelen van Nazorg Bodem Holding BV zijn vastgelegd in art. 3 van de statuten:•   verrichten van diensten op het gebied van verontreinigde locaties door o.a. overname beschikkingen in kader Wet Bodembescherming;•   langdurig beheer van niet (volledig) gesaneerde bodemverontreiniginglocaties en stortplaatsen.

Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)

Rechtsvorm

Gemeenschappelijke regeling

Risicoprofiel

Hoog

Doel

Goede en efficiënte vergunningverlening en handhaving op het gebied van milieu, bouwen, natuur en water.

Veiligheids- en Gezondheidsregio Gelderland-Midden

Rechtsvorm

Gemeenschappelijke regeling

Risicoprofiel

Laag

Doel

In deze regeling participeren (inclusief Arnhem) 16 gemeenten. Het betreft hier een wettelijk aangewezen organisatie met taken op het terrein van de brandweer (hulpverlening), volksgezondheid en rampenbestrijding. Veiligheid en gezondheid zijn in de regio de kerntaken.

Overige partijen

  • Gecontracteerde partijen.

Belangrijke raadsonderwerpen

Volksgezondheid

  • Regiovisie Publieke Gezondheidszorg Gelderland-Midden en de vertaling hiervan naar lokaal niveau;
  • Nieuwe Omgevingswet: gezondheid als integraal onderdeel van omgevingsbeleid.  

Afval

  • Invoering Diftar: systeem met gedifferentieerde tarieven.

Handhaving

Actuele beleidskaders

  • Verlenging lokaal gezondheidsbeleid (raadsbesluit 29 juni 2015);
  • Koersnota Van Wijken Weten (vastgesteld op 17 maart 2016);
  • New Energie made in Arnhem.

De actuele beleidskaders zijn verder opgenomen bij de taakvelden behorende bij dit programma.

Regulier programma 7. Gezondheid en Milieu

Rekening

Begroting 2016

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2015

Geamendeerde

t/m Raad (18-7-'16)

2017

2018

2019

2020

Bedragen x € 1.000

Middelen

Lasten totaal

38.700

39.331

41.584

30.821

30.937

31.057

31.224

Baten totaal

5.304

3.946

5.548

2.281

2.161

2.161

2.161

Totaal saldo van baten en lasten

-33.396

-35.385

-36.036

-28.540

-28.776

-28.896

-29.063

Mutaties reserves:

Toevoegingen aan reserves

3.686

172

350

132

0

0

0

Onttrekkingen aan reserves

3.617

21.741

22.192

7.267

337

108

0

Mutaties reserves

-69

21.569

21.842

7.135

337

108

0

Resultaat

-33.465

-13.816

-14.194

-21.405

-28.439

-28.788

-29.063

Toelichting mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)

Bedrag

Bedragen x € 1.000

Lasten

Bestedings- en bezuiningsvoorstellen

- Meicirculaire Middelen Bodemsanering

206

- Actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020

972

- Knelpunt onderhoud en exploitatie Arnhem Centraal (zie ook R2)

170

- Uitrol omgekeerd afval inzamelen

466

- Invulling nog te realiseren bezuinigingstaakstelling op VGGM, Brandweer-GGD-Kazerne-JGZ (zie ook R1, R4 en R6 en R9)

772

- Niet doorgaan Exportheffing

-546

Bestaand beleid

- Ontwikkeling bestaande kapitaallasten

-245

- MJPB 2016-2019: Opheffen BR Kapitaallasten GRP en daarmee vervallen interne rentebaten Riolering

1.348

- Eenmalig extra middelen in 2016 voor Milieubeheer (omgevingslawaai, regionaal energieloket, subsidies NSL, EMIA, NBM Waterstofeconomie)

-1.370

- Bezuiniging op middelen VGGM (Veiligheidsregio Arnhem)

-750

- Eenmalige extra middelen in 2016 voor Arnhem Centraal tbv stadsreiniging

-358

- Afname van de extra middelen voor frictie Afvalplan

-150

- Incidenteel budget 2016 dubgelden uit meicirculaire 2016

-295

- Diversen

62

Wijken

- Uitname middelen naar de wijken

-11.045

Totaal mutaties lasten

-10.763

Baten

Bestedings- en bezuiningsvoorstellen

-

Bestaand beleid

- Subsidies NSL t.b.v. Milieubeheer in 2016

-724

- Bijdrage regionaal energieloket in 2016

-355

- Diversen

4

Wijken

- Uitname middelen naar de wijken

-2.192

Totaal mutaties baten

-3.267

Totaal mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)

7.496

Mutaties reserves 2017

Bedrag

Bedragen x € 1.000

Toevoegingen

- Aan Algemene Reserve (AR), voortvloeiende uit besluit MJPB 2016-2019 inzake opheffen BR GRP-kapitaallasten

70

- BR GRP MJPB 2017-2020, toevoeging Actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020

32

- BR Duurzame energie maatregelen Inkoop, MJPB 2017-2020 inkoop Elektriciteit en Gas

30

Totaal mutaties toevoegingen

132

Onttrekkingen

- BR Groot onderhoud en vervanging openbare ruimte: herijking riolering

163

- BR GRP Dekking kapitaallasten (MJPB 2016 - 2019)

6.279

- BR GRP Kasschuif (Rb. 29-06-2015)

259

- BR Huishoudelijk Afval: Dekking frictie afvalplan (Rb 23-04-2012)

100

- BR Huishoudelijk afval MJPB 2017-2020: onttrekking tbv uitrol omgekeerd afval inzamelen

466

Totaal mutaties onttrekkingen

7.267

Totaal mutaties reserves

7.135

Wijkverdeling (lasten)

90€ 1.878Noordwest€ 1.923Centrum, Spijkerkwartier, Arnhemse Broek€ 1.136Presikhaaf€ 1.712Noordoost€ 1.150Malburgen€ 1.235Vredenburg, Kronenburg, Rijkerswoerd€ 1.065Schuytgraaf/Elderveld€ 947De Laar/Elden

Lasten per taakveld

Gezondheid en Milieu

Begroting

Meerjarenraming

2017

2018

2019

2020

Bedragen x € 1000

Middelen

Afval

5.445

6.176

5.747

5.791

Begraafplaatsen en crematoria

48

48

48

48

Economische ontwikkeling

533

613

573

563

Grondexploit (niet-bedrijventerrein)

0

0

0

0

Milieubeheer

3.834

3.766

3.725

3.718

Openbaar groen en (openlucht) recrea

0

0

0

0

Riolering

15.031

14.672

15.448

15.593

Verkeer en vervoer

560

560

560

560

Volksgezondheid

5.370

5.103

4.956

4.951

Totaal

30.821

30.937

31.057

31.224