Cultuur, recreatie en sport

Arnhem is een creatieve en levendige stad met een gevarieerd aanbod aan (top)cultuur en evenementen, sportfaciliteiten en recreatief groen. Creatieve innovatie krijgt in Arnhem ruim baan. Arnhem wil hierbij de identiteit en eigenheid van Arnhem versterken, zowel landelijk als regionaal. Cultuurhistorie zoals Market Garden en het Arnhemse erfgoed spelen hierbij een grote rol. Arnhem als groene stad met haar unieke ligging aan de Rijn geeft prioriteit aan speel- en ontmoetingsruimte in stadsparken, wijkparken, buurtgroen en dierenwelzijn. Arnhem stimuleert sport en beweging zowel topsport als sport in de wijken.

Stad

Cultuur
Arnhem kent een levendig cultureel klimaat met veel creatief potentieel, een stevige culturele infrastructuur en aansprekend erfgoed. Belangrijk is dat kunst en cultuur niet alleen ingevlogen worden, maar ook ter plaatse worden geproduceerd. Een stad van makers kenmerkt zich door een innovatief klimaat. De culturele sector en zeker ook de creatieve industrie zijn afhankelijk van direct persoonlijk contact en van de ruimtelijke clustering van gelijksoortige bedrijvigheid: de ‘creatieve milieus’.

Steden met een creatief klimaat en een divers cultureel aanbod doen het economisch beter. Cultuur is zowel een waardevermeerderaar als ook kapitaal voor een vitale, krachtige stad en regio. Arnhem wil deze waarde en potentie uitdragen, zowel in stad en regio, als daarbuiten. Daarom wordt samen met partners zoals de provincie Gelderland geïnvesteerd in een aantrekkelijk cultureel aanbod en creatief klimaat in de stad. Daarmee wil Arnhem, als één van de 9 cultuursteden in Nederland, een rol voor de brede regio vervullen, bijvoorbeeld door de vernieuwing van Musis Sacrum en het Stadstheater Arnhem. Daarvoor is nodig dat:

  • de rijksgezelschappen en de Arnhemse podia die zij bespelen zo goed mogelijk worden gefaciliteerd in hun streven naar samenwerking, vergroting en verbreding van hun publieksbereik en maatschappelijk draagvlak;
  • Arnhem samenwerkt met de regiogemeenten en op Oost-Nederlandse schaal samenwerkt aan de versterking van de culturele eredivisie ten opzichte van de rest van Nederland;
  • de kracht van de creatieve sector beter wordt benut bij het aanjagen van innovaties en het aanpakken van maatschappelijke vraagstukken;
  • Arnhem actief participeert in regionale, landelijke en Europese netwerken die de (creatieve en culturele) stad op de kaart zetten en daarvoor relaties en samenwerking versterken met andere bestuurslagen en (potentiële) partners.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden onder de taakvelden

  • 5.3 Cultuurpresentatie, cultuurproductie en cultuurparticipatie;
  • 5.4 Musea;
  • 5.6 Media.

Erfgoed
Het Arnhems erfgoedbeleid richt zich op behoud en versterking van cultuurhistorische waarden en helpt hiermee bij te dragen aan een aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken, te winkelen en te recreëren.
Dit wordt bereikt door:

  • cultuurhistorie als inspiratiebron op te nemen in ontwerpopgaven en gebiedsprocessen, hier vorm aan te geven in (ruimtelijke) plannen en projecten, waardoor cultuurhistorie zichtbaar en beleefbaar wordt gemaakt (bijvoorbeeld Meinerswijk, omgeving John Frostbrug);
  • (her-)bestemming van cultuurhistorisch erfgoed, door dit erfgoed een duurzame bestemming te geven en daardoor voor de stad te behouden (bijvoorbeeld steenfabriek Elden, Eusebius);
  • het cultuurhistorische erfgoed duurzaam te beschermen, waar de kwetsbaarheid dit noodzakelijk maakt (bijvoorbeeld plantoetsing, vergunningverlening);
  • kennis over het Arnhemse erfgoed toegankelijk te maken en daarmee het publieksbereik en draagvlak voor het behoud van cultuurhistorisch erfgoed te vergroten (bijvoorbeeld advisering, frontoffice ('Archeohotspot') archeologie, erfgoedpublicaties).

Meer inhoudelijke informatie is te vinden onder taakveld 5.5 Cultureel erfgoed.

Sport
Sport en bewegen levert een grote bijdrage aan de maatschappij op het gebied van een gezonde leefstijl, gezondheid, individuele ontwikkeling, samenleving, participatie, veiligheid, economie en de aantrekkelijkheid van de stad. Meer sportende en bewegende Arnhemmers vergroten de zelfredzaamheid, gezondheid en het welbevinden en verminderen een eventueel sociaal isolement. Het sportbeleid is het komende jaar gericht op:

  • sporten in de wijk;
  • het stimuleren van een gezonde leefstijl voor de jeugd (Jongeren op gezond gewicht/JOGG);
  • het stimuleren van een gezonde leefstijl voor volwassenen (vijf dagen per week een half uur actief);
  • het stimuleren van een gezonde leefstijl voor senioren (vijf dagen per week een half uur actief);
  • het stimuleren van zelforganisatie in de wijken om te komen tot maatschappelijke vitale sportverenigingen;
  • het realiseren van open sportparken, beweegvriendelijke schoolpleinen en het ontwikkelen van een ruim aanbod aan sport- en beweegarrangementen in de stadsparken en openbare ruimte in samenwerking met de wijken, sportverenigingen en sportaanbieders;
  • energiebesparende maatregelen en duurzame opwekking op sportparken;
  • sportevenementen en bedrijfssport.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden onder de taakvelden

  • 5.1 Sportbeleid en activering;
  • 5.2 Sportaccommodaties.

Openbaar groen

  • Arnhem heeft veel waardevol groen. Groen levert een bijdrage aan de leefbaarheid en aantrekkelijkheid van de stad en zorgt voor een relatief goed stadsklimaat. Het beleid is erop gericht dat de ontwikkeling en het behoud van vitaal groen samengaan met stedelijke herstructurering, nieuwbouw en gebruik;
  • Gebieden die bestemd zijn als natuur en bos, behouden deze bestemming. Het areaal groen blijft tenminste gelijk op het niveau van 2014;
  • Het Groenfonds helpt het groene karakter van de stad versterken. Het fonds wordt onder meer ingezet voor het verminderen van hitteplekken en het voorkomen van extreme wateroverlast in combinatie met vergroenen en de vervanging van stadslanen;
  • Vergroenen, het stimuleren van stadslandbouw en participatie blijven speerpunten in samenwerking met bewoners, scholen, ondernemers in en om de stad. Voor het ondersteunen van (wijk)initiatieven gericht op het verminderen van hitteplekken en stadslandbouw is een subsidieregeling beschikbaar.
  • In het natuurnetwerk is het verder uitbreiden van het uiterwaardenpark Meinerswijk een belangrijk speerpunt.

Spelen

  • Het behoud van 10% (groene) veilige gebruiksruimte en, waar mogelijk, grote natuurlijke speel- en ontmoetingsruimten voor alle leeftijden in wijken. Deze ambitie krijgt vanaf 2017 invulling samen met de wijken vanuit de veranderopgave Wijksturing in uitvoering.

Dierenwelzijn

  • De gemeente zet zich de komende jaren in voor het welzijn van dieren. Naast wat wettelijk verplicht is, is samen met de stad gekeken hoe en waar het dierenwelzijn in Arnhem verder verbeterd kan worden;
  • Om het dierenwelzijn in Arnhem te bevorderen is de Uitvoeringsagenda Dierenwelzijn 2016-2020 in 2016 opgesteld die jaarlijks gemonitord wordt.

Meer inhoudelijke informatie is te vinden onder taakveld 5.7 Openbaar groen en (openlucht)recreatie.

Impact veranderopgave

Cultuur

  • programma Stad op de kaart: veranderopgave Culturele eredivisie.
    De beleidsdoelen van cultuur hangen nauw samen met de doelen van deze veranderopgave;
  • programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering.
    Cultuur levert een bijdrage aan de cultuurbeleving in de wijk.   

Erfgoed

  • programma Stad op de kaart: veranderopgave Centrumstad aan de rivier.
    Erfgoed draagt bij aan de ruimtelijke kwaliteit en het onderscheidende vermogen van de stad en sluit daarmee aan op deze veranderopgave. Het reguliere werk brengt veel interactie met partijen in de stad met zich mee waarbij adviserend en faciliterend wordt opgetreden. In de te ontwikkelen Erfgoedagenda wordt de uitvoering gekoppeld aan de programma's Stad op de Kaart en Van wijken weten;
  • programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering:
    Adviserende en faciliterende rol met betrekking tot initiatieven op wijkniveau. In sommige wijken wordt in de wijkdoelen aandacht besteed aan het behoud van erfgoed.

Sport

  • programma Stad op de kaart: veranderopgave Culturele eredivisie.
    Hierbij gaat het om de adviserende en faciliterende rol bij (top)sportevenementen op (inter)nationaal, provinciaal of stedelijk niveau;
  • programma Van Wijken Weten: veranderopgaven Wijksturing in uitvoering en Transformatie sociaal domein.
    Vanuit het sportbeleid wordt ingezet op sportbeleving in de wijk. Het stimuleren van sport en bewegen draagt bij aan de gezondheid van inwoners en heeft daardoor een preventieve werking.

Openbaar groen en recreatie

  • programma Stad op de kaart: veranderopgave Centrumstad aan de rivier.
    De Arnhemse stadsparken en de ligging van de stad in de Veluwe en aan de rivieren zijn van belang voor de recreatieve sector;
  • programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering.
    Vanaf 2017 zal een deel van het beheerbudget van openbaar groen en spelen vanuit deze opgave worden aangestuurd. In deze begrotingsperiode zal de verdere verduidelijking van de wijksturing en het anticiperen op de wijkopgaven verdere verkenning vragen. Het beleid met betrekking tot behoud van het groenareaal in de wijken kan hierdoor wijzigen. De voorstellen voor (groot) onderhoud in de wijk worden met de wijkteams Leefomgeving en wijkbewoners afgestemd.

Doelen vanuit de veranderopgave

Wijksturing in uitvoering

  • Wijkopgaven in beeld; vertaald naar uitvoering;
  • Versterking algemene voorzieningen in de wijk;
  • Zelforganiserend vermogen van Arnhemmers bevorderen.

Transformatie sociaal domein

  • Preventie versterken.

Centrumstad aan de rivier:

  • Optimaal uitnutten van de Rijn
  • Transformatie van de binnenstad

Culturele eredivisie:

  • Vitale en veerkrachtige creatieve en culturele regio;
  • Versterken Arnhemse positie in de landelijke culturele infrastructuur.

Doelen vanuit de reguliere opgaven

Cultuur

  • Arnhem positioneren als culturele hoofdstad van Oost-Nederland.

Erfgoed

  • Bescherming en herbestemming van cultuurhistorisch erfgoed;
  • Zichtbaar maken van cultuurhistorisch erfgoed.

Sport

  • Alle Arnhemmers kunnen bewegen en sporten;
  • Moderne en 'gezonde' sportverenigingen en sportaanbieders;
  • Voldoende en goede binnen- en buitensportaccommodaties voor diverse doelgroepen;
  • Arnhemse openbare ruimte nodigt uit tot bewegen en sporten.

Openbaar groen en recreatie

  • Groen in Arnhem behouden en bevorderen;
  • Dierenwelzijn bevorderen;
  • Versterken van het groen-blauwe netwerk;
  • Behoud van 10% groene, veilige speelruimte.

Prestatiedoelen

Cultuur

  • Ver- en nieuwbouw van concertgebouw Musis;
  • Renovatie/verbouwing van Stadstheater Arnhem;
  • Nieuwbouw Focus Filmtheater op Kerkplein in 2018;
  • Doorontwikkeling Rozet;
  • Groot mode-evenement in 2018.

Erfgoed

  • Behouden en versterken van aanwezige cultuurhistorische waarden.

Sport

  • Gezonde leefstijl met sport stimuleren;
  • Sporten in de wijk en in de openbare ruimte stimuleren;
  • Sportevenementen en bedrijfssport bevorderen.

Openbaar groen en recreatie

  • Uitbreiding uiterwaardenpark Meinerswijk;
  • Herbestemming kamp Koningsweg;
  • Bevordering en verbetering dierenwelzijn;
  • Groene hoofdstructuur versterken;
  • Verminderen van hitteplekken en stimuleren van stadslandbouw.

Monitoring

Sport en bewegen:

  • Eenmaal per twee jaar wordt er een onderzoek gedaan naar sport en bewegen in Arnhem.

Sportaccommodaties:

  • Klanttevredenheidsonderzoeken;
  • Jaarstukken Sportbedrijf Arnhem.

Cultuur; museum; media:

  • Jaarstukken diverse culturele voorzieningen;  MuseumArnhem;  Bibliotheek Arnhem; RTV Arnhem.

Erfgoed:

  • Jaarlijks verplichte monitor Erfgoed van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

Opgave gegevens Arnhem: bestaande formatie, vigerend beleid en het volgen van wettelijk voorgeschreven richtlijnen.

Openbaar groen en (openlucht)recreatie:

  • rapportage Groenfonds;
  • rapportages vanuit projecten stadslandbouw en verminderen hitteplekken;
  • arealen bossen, natuurterreinen, stedelijk en wijkgroen;
  • bomenbeheer: aantal waardevolle bomen.

Dierenwelzijn:

  • jaarlijkse monitoring Uitvoeringsagenda Dierenwelzijn 2016-2020.

Verbonden partijen

Lingezegen

Rechtsvorm

Gemeenschappelijke regeling

Risicoprofiel

Laag

Doel

De realisatie en coördinatie van het beheer van Park Lingezegen op basis van het Masterplan, Intergemeentelijke structuurvisie, het Uitvoeringsprogramma en het AB-besluit 2015-004 over de Afronding van de basisuitrusting en de doorontwikkeling (AB, 04 12 2015).

Natuurcentrum Arnhem (in oprichting)

Rechtsvorm

Stichting

Risicoprofiel

Nog niet bekend

Doel

Natuurcentrum Arnhem ondersteunt de ontwikkeling van de duurzame samenleving door informatie, lessen en cursussen. Daarnaast verzorgt het Natuurcentrum  natuur- en milieueducatie voor de basisscholen in Arnhem. Vanaf 1 januari 2017 gaat het Natuurcentrum als zelfstandige organisatie verder. Prestatieafspraken worden gemaakt om de natuureducatie voort te zetten.

Regionaal Historisch Centrum Gelders Archief

Rechtsvorm

Gemeenschappelijke regeling

Risicoprofiel

Laag

Doel

Het gezamenlijk vorm en inhoud geven aan het Gelders Archief, een samenwerking van de gemeentelijke archieven van Arnhem, Renkum, Rheden, Rozendaal, Provincie en het Rijksarchief Gelderland. Aanvullend zijn taken afgesproken op het terrein van het beheer, het behoud, de presentatie en informatieverstrekking van de historie van de stad Arnhem en de omgeving daarvan.

Sportbedrijf Arnhem (in oprichting)

Rechtsvorm

Besloten Vennootschap

Risicoprofiel

Nog niet bekend

Doel

Vanaf 1 januari 2017 gaat het Sportbedrijf Arnhem, als afdeling van de gemeente Arnhem, verzelfstandigd verder als Sportbedrijf Arnhem B.V. De gemeente is hierin enig aandeelhouder. Met een beleidsopdracht worden de inhoudelijke en financiële kaders meegegeven aan het Sportbedrijf. Door de verzelfstandiging ontstaat er een transparante verhouding tussen enerzijds de gemeente in haar rollen als beleidsmaker, opdrachtgever en financier, en anderzijds het Sportbedrijf als opdrachtnemer en uitvoerder van het beleid.

Overige partijen

  • Gesubsidieerde partijen;
  • Gecontracteerde partijen;
  • Papendal.

Belangrijke raadsonderwerpen

  • Nieuwbouw/upgrading Sportcentrum Valkenhuizen (inclusief zwembad);
  • Bewegen en sporten in de Openbare Ruimte;
  • Seniorensport;
  • Nieuwbouw/verbouw Valkenhuizen;
  • Groenvisie Arnhem (opvolger Groenplan Arnhem);
  • Ontwikkeling Stadsblokken/Meinerswijk (groen);
  • Evaluatie Uitvoeringsagenda Dierenwelzijn 2016;
  • Wijksturing in uitvoering: mogelijke wijzigingen areaal groen in de wijk;
  • Behoud van het groene karakter; deregulering van de kapvergunning.

Actuele beleidskaders

Cultuur

Sport

Erfgoed

  • Erfgoednota Panorama Arnhem;
  • Erfgoedwet (die per 1 juli 2016 de Monumentenwet vervangt en alle erfgoedwetten bundelt);
  • Beleidskader provincie Gelderland: 'Cultuur en Erfgoed 2017-2020: beleef het mee!'.

Openbaar groen en recreatie

Regulier programma 5. Cultuur, recreatie en sport

Rekening

Begroting 2016

Begroting

Begroting

Begroting

Begroting

2015

Geamendeerde

t/m Raad (18-7-'16)

2017

2018

2019

2020

Bedragen x € 1.000

Middelen

Lasten totaal

57.285

54.605

56.615

44.996

47.653

50.755

49.741

Baten totaal

15.699

10.676

12.378

10.158

10.749

10.763

10.763

Totaal saldo van baten en lasten

-41.586

-43.929

-44.237

-34.838

-36.905

-39.992

-38.978

Mutaties reserves:

Toevoegingen aan reserves

11.267

2.273

3.054

2.677

3.583

2.646

2.660

Onttrekkingen aan reserves

15.227

10.347

12.136

585

1.905

2.731

2.679

Mutaties reserves

3.960

8.074

9.082

-2.092

-1.678

84

19

Resultaat

-37.626

-35.855

-35.155

-36.930

-38.583

-39.907

-38.959

Toelichting mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)

Bedrag

Bedragen x € 1.000

Lasten

Bestedings- en bezuiningsvoorstellen

- Correctie kapitaallasten bestaande activa

1

- Actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020

552

- Actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020, Zwembad Valkenhuizen (2019)

0

- Stroomversneller cultuur

50

- Tekort op gebruikersexploitatie MFC (zie ook R4)

280

Bestaand beleid

- Ontwikkeling bestaande kapitaallasten

239

- Eenmalig frictiebudget in 2016 Kunstbedrijf

-1.200

- Eenmalige onttrekking uit Algemene reserve in 2016 i.v.m. betalen eigen vermogen Musis

-684

- MJPB 2016-2019 Eenmalig budget in 2016 herijking stedelijk groen en spelen

-383

- Huurovereenkomst panden Musis (zie ook baten)

363

- Eenmalige budgetten Gelders Archief en Sonsbeek 2016

-261

- Budget voor herijking programma bomen

116

- Actualisatie onderhoudsbudgetten

-74

- Diversen

72

- Budget verbouw hoofdgebouw Cranevelt

64

- MJPB 2016-2019 oplopende Taakstelling Gelders Archief

60

- Eenmalige toevoeging in 2016 vanuit BR Groenfonds en Groot onderhoud en vervanging openbare ruimte aan exploitatie

-392

- Toevoeging uit BR groot onderhoud en vervanging openbare ruimte tbv herijking Integraal Programma Groen

68

Wijken

- Uitname middelen naar de wijken

-10.490

Totaal mutaties lasten

-11.619

Baten

Bestedings- en bezuiningsvoorstellen

- Actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020

6

- Tekort gebruikersonderhoud sportbedrijf

-200

Bestaand beleid

- Huurovereenkomst panden Musis (zie ook lasten)

363

- Diversen

-53

Wijken

- Uitname middelen naar de wijken

-2.335

Totaal mutaties baten

-2.219

Totaal mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)

9.400

Mutaties reserves 2017

Bedrag

Bedragen x € 1.000

Toevoegingen

- Algemene reserve: Verzelfstandiging MSSA (Rb 29-06-2015)

40

- Algemene reserve: Herstelplan Kunstbedrijf (Rb 13-04-2015)

369

- BR Cultureel Vastgoed: Onderbesteding kapitaallasten (Rb 28-03-2011)

644

- BR Cultureel Vastgoed: Onderbesteding kapitaallasten (Rb 28-03-2011)

484

- BR Cultureel Vastgoed: Vrijval kapitaallasten (Rb 29-06-2015)

135

- BR Cultureel Vastgoed: MIP (Rb 29-06-2015)

-126

- BR Cultureel Vastgoed: Actualisatie begroting vastgoed (Rb 29-06-2015)

644

- BR Cultureel Vastgoed: Actualisatie rentetoevoeging (Rb 28-09-2015)

206

- BR Cultureel Vastgoed: Aframing kapitaallasten MIP (Rb 30-05-2016)

133

- BR Cultureel Vastgoed: Effect kapitaallasten activeringen 2014 (Rb 29-06-2015)

126

- BR Cultureel Vastgoed: Knelpunt cultuur (Rb 29-06-2015)

32

- BR Cultureel vastgoed: MJPB 2017-2020 toevoeging actualisatie kapitaallasten MIP 2016-2020

-10

Totaal mutaties toevoegingen

2.677

Onttrekkingen

- BR Cultureel Vastgoed: Kapitaallasten (Rb 28-03-2011)

26

- BR Cultureel Vastgoed: Actualisatie MIP (MJPB 2016-2019)

47

- Algemene Reserve: Verzelfstandiging MSSA (Rb 29-06-2015)

50

- BR Groot onderhoud en vervanging openbare ruimte: herijking integraal programma bomen (MJPB 2016-2019)

160

- BR Kapitaallasten

99

- BR Kapitaallasten: dekking extra investeringen Saksen Weimar (Rb 30-05-2016)

85

- BR groot onderhoud en vervanging openbare ruimte, herijking Integr. Programm. Groen

68

- BR beeldbepalende manifestaties: dekking stroomversneller cultuur

50

Totaal mutaties onttrekkingen

585

Totaal mutaties reserves

-2.092

Wijkverdeling (lasten)

90€ 1.403Malburgen€ 807Centrum, Spijkerkwartier, Arnhemse Broek€ 1.143Presikhaaf€ 1.705Noordoost€ 1.628De Laar/Elden€ 1.570Noordwest€ 1.318Vredenburg, Kronenburg, Rijkerswoerd€ 916Schuytgraaf/Elderveld

Lasten per taakveld

Cultuur, recreatie en sport

Begroting

Meerjarenraming

2017

2018

2019

2020

Bedragen x € 1000

Middelen

Cultpresent, cultproduct, cultpartic

16.959

19.708

22.003

21.397

Cultureel erfgoed

1.923

1.886

1.882

1.876

Media

4.594

4.576

4.576

4.576

Musea

4.386

4.372

4.367

4.365

Onderwijsbeleid en leerlingzaken

4

4

4

4

Openbaar groen en (openlucht) recrea

4.891

4.736

4.660

4.713

Sportaccommodaties

8.909

9.037

10.010

10.053

Sportbeleid en activering

3.329

3.335

3.253

2.756

Totaal

44.996

47.653

50.755

49.741