Onderwijsbeleid en leerlingzaken

Educatie

Reguliere peuterspeelzalen

Stijging en keuzevrijheid VVE-plekken voor peuteropvang

  • Met de Subsidieregeling Voorschools Aanbod bekostigt de gemeente plekken voor peuters bij voorschoolse aanbieders. Om voor subsidie in aanmerking te komen moet de aanbieder aan een aantal kwaliteitseisen voldoen, zodat de peuteropvang een VVE (Voor- en vroegschoolse educatie) aanbod is. Ambitie is stijging van het aantal aanbieders dat gebruik maakt van deze regeling, zodat daarmee het aantal VVE-plekken en de keuzevrijheid van ouders in de stad toeneemt;

Ontwikkelrecht Peuters

  • Vanaf januari 2017 wordt het Ontwikkelrecht Peuters ingevoerd. Hiermee kunnen alle peuters in de stad 12 uur naar de peuteropvang. Hiermee loopt Arnhem vooruit op de wens van belangenorganisaties voor onderwijs en kinderopvang, om veel meer te investeren in de kwaliteit en het aantal uren in de voorschoolse periode. Dit is van cruciaal belang in het kader van preventie en vroegsignalering;

Passende Kinderopvang

  • Het doel van Passende Kinderopvang (als voorloper van Passend Onderwijs) is dat ook de peuters die zich anders ontwikkelen, peuters met een hulpvraag, welkom zijn op de peuteropvang. Wijkteams jeugd, voorschoolse en specialistische aanbieders ontwikkelen dit concept in 2016 op 3 pilotlocaties, vanaf 2017 wordt dit stapsgewijs in de stad ingevoerd.

Aanpak onderwijsachterstanden

  • De geoormerkte Rijksmiddelen worden ingezet om alle kinderen met een taal- of ontwikkelingsachterstand een passend aanbod te geven;
  • In de voorschoolse periode ontvangen doelgroeppeuters een intensief taalaanbod VVE op een VVE-peuterspeelzaal of VVE-kinderdagverblijf in de stad. De kwaliteit van dit aanbod is in 2016 door de Onderwijsinspectie zeer hoog gewaardeerd en de ambitie is om deze in stand  te houden;
  • Op de basisscholen krijgen leerlingen met een taalachterstand extra taalondersteuning. De vorm waarin dit gebeurt, wordt bepaald in nauwe samenspraak met de betrokken scholen. Op deze wijze ontstaat er meer ruimte voor maatwerk en wijkgerichte invulling van de aanpak onderwijsachterstanden.

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen

Natuureducatie
Natuurcentrum Arnhem gaat vanaf 1 januari 2017 verder als zelfstandige organisatie, los van de gemeente.
De kerntaken van het Natuurcentrum Arnhem blijven overeind en zijn:

  • bijdragen aan de ontwikkeling van een duurzame samenleving in Arnhem;
  • het geven van informatie, lessen en cursussen;
  • natuur- en milieueducatie voor de basisscholen in Arnhem;
  • ondersteunen van Stadslandbouwprojecten.

Het verzelfstandigde Natuurcentrum richt zich verder op

  • ondersteuning van maatschappelijke initiatieven en burgerparticipatie op het gebied van bijvoorbeeld duurzaam voedsel, energie, mobiliteit, zorg;
  • het bieden van leer- en werkplekken voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt;
  • het ontwikkelen van meer activiteiten door samen te werken met organisaties en ondernemers in het sociale of culturele domein, sport, recreatie en vrije tijd.

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs
Gemeenten hebben wettelijke taken ten aanzien van de uitvoering van de leerplicht- en RMC-functie (regionaal meld- en coördinatiefunctie voortijdig schoolverlaters/vsv). Het doel is dat elke leerling op de juiste school zit en dat zo veel mogelijk jongeren een startkwalificatie behalen. Om dat doel te realiseren:

  • is het belangrijk dat leerlingen zo weinig mogelijk ongeoorloofd verzuimen;
  • is het voor jongeren die zonder startkwalificatie stoppen met een opleiding maar wel de capaciteiten hebben, belangrijk dat zij ondersteuning krijgen om de draad opnieuw op te pakken en een voor hen geschikte opleiding af te ronden.

In het kader van de landelijke Vsv-aanpak wordt er een regionaal programma uitgevoerd. De focus ligt op

  • een sluitende aanpak voor jongeren in een kwetsbare positie in de overgang van voortgezet (speciaal) onderwijs naar mbo;
  • een sluitende aanpak voor deze groep in de overgang van school naar werk.  

Verzorgen leerlingenvervoer

  • Kinderen meer zelfredzaam te maken in het vervoer door hen meer zelfstandig te leren reizen met het OV, op de fiets, of door gebruik te maken van het eigen netwerk;
  • Kosten besparen: het leerlingenvervoer is sinds september 2016 onderdeel van het doelgroepenvervoer (zie R6).

Volwasseneneducatie
Een belangrijk speerpunt binnen volwasseneneducatie is het terugdringen van laaggeletterdheid.
In het coalitieakkoord 2014 - 2018: 'MET DE STAD'  is afgesproken dat laaggeletterdheid in Arnhem wordt aangepakt. 'Ongeveer 10% van de mensen tussen de 16 en 65 jaar heeft moeite met lezen en schrijven'.
Mensen met beperkte lees- en schrijfvaardigheden worden belemmerd in hun dagelijks functioneren. Dit geeft problemen bij de opvoeding van kinderen, het volgen van onderwijs, het vinden en behouden van werk, het leiden van een gezond leven, het maatschappelijke redzaamheid zijn en het participeren in actief burgerschap.
Volwasseneneducatie heeft de ambitie om:

  • de laaggeletterden te bereiken en met name het bereik van de autochtone doelgroep te vergroten;
  • educatie te verbinden met de ontwikkelingen in het sociaal domein;
  • een sluitend leeraanbod van formele en informele educatie te creëren;
  • het aanbod van educatie te vernieuwen met aandacht voor digitale vaardigheden;
  • het aantal laaggeletterden in Arnhem en in de regio te verminderen.

In het Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015 - 2017 (Arnhem is contactgemeente)  is de uitvoering is gericht op:

  • aansluiting met het sociale domein;
  • aansluiting bij de ouderprogramma's voor de voor- en vroegschoolse educatie (VVE);
  • het uitbreiden van het formele en informele educatieaanbod, waarbij de ondersteuning wordt verzorgd door ROC RijnIJssel, die hierin een makelaarsrol vervult:
    • formele educatie: volwassenen kunnen taal en rekenen bij het ROC RijnIJssel leren;
    • informele educatie: taalvrijwilligers worden getraind door ROC RijnIJssel. De taalvrijwilligers begeleiden inwoners met een (informele) taalvraag. Ook bieden zij ondersteuning bij formele taaltrajecten;
    • pilots met informele educatie in de wijken;
    • Taalhuis Bibliotheek Arnhem: aanbod digitale cursussen.

Samenhang

Reguliere peuterspeelzalen

Programma Van wijken weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering
Er wordt intensief opgetrokken met sociale wijkteams en teams leefomgeving om het aanbod vorm te geven;

Programma Van wijken weten: veranderopgave Transformatie sociaal domein
De ontwikkelingen rondom de peuteropvang hangen nauw samen met de hierin opgenomen doelen:

  • Preventie versterken;
  • Innovatie gericht op kostenbesparing;
  • Vraag- en wijkgericht gestuurd aanbod.

Aanpak onderwijsachterstanden

Veranderopgave Wijksturing
Er wordt intensief opgetrokken met sociale wijkteams teams leefomgeving om het aanbod vorm te geven;

Veranderopgave Van wijken weten: Transformatie sociaal domein
De ontwikkelingen rondom de peuteropvang hangen nauw samen met de hierin opgenomen doelen:

  • Preventie versterken;
  • Innovatie gericht op kostenbesparing;
  • Vraag- en wijkgericht gestuurd aanbod.

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen

  • programma Van wijken weten: veranderopgaven Wijksturing in uitvoering;
  • programma Van wijken weten: Transformatie Sociaal Domein.

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

  • Programma Van wijken weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering;
  • Programma Van wijken weten: Transformatie sociaal domein (relatie met de sociale wijkteams);
  • Paragraaf Verbonden partijen.

Verzorgen leerlingenvervoer

  • het reguliere programma R2 Verkeer en vervoer (openbaar vervoer);
  • het reguliere programma R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning (maatwerkvoorzieningen Wmo);
  • programma Van wijken weten: veranderopgave Transformatie Sociaal Domein (doel: participatie door minder zorg).

Volwasseneneducatie

  • Programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering.

Het educatieaanbod wordt afgestemd op de specifieke behoefte van de wijk.

  • Programma Van Wijken Weten: veranderopgave Transformatie sociaal domein.

Houden van pilots met informele educatie in de wijken.

Raadsonderwerpen of Actuele beleidskaders

Raadsonderwerpen

Reguliere peuterspeelzalen

  • Nieuw gemeentelijk plan Onderwijsachterstanden (2017);

Aanpak onderwijsachterstanden

  • Nieuw gemeentelijk plan Onderwijsachterstanden in 2017;

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

  • Pilotfase van het Regionaal Bureau Leerlingzaken Midden-Gelre eindigt op 1 augustus 2017. Over het vervolg zal een raadsbesluit worden genomen;

Verzorgen leerlingenvervoer

  • Vervolg plan van aanpak Doelgroepenvervoer (2017), waarvan het leerlingenvervoer onderdeel uitmaakt.

Volwasseneneducatie

  • Vervolg Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015-2017

Actuele beleidskaders

Reguliere peuterspeelzalen

Aanpak onderwijsachterstanden

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

Verzorgen leerlingenvervoer

Volwasseneneducatie

  • Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015 - 2017.

Reguliere peuterspeelzalen

  • Stichting PAS (subsidierelatie met prestatieafspraken)

Aanpak onderwijsachterstanden

  • Stichting PAS (subsidierelatie met prestatieafspraken)

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen

  • Natuurcentrum Arnhem (subsidierelatie)

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

  • Regionaal Bureau Leerlingzaken Midden-Gelre;
  • GRO, gemeenschappelijke regeling voor onderwijszaken, geeft uitvoering aan de gemeentelijke leerplichttaken en aan RMC-taken.  Het risico is beperkt door de bepaling dat de conceptbegroting ter besluitvorming aan de deelnemende gemeentes moet worden voorgelegd als er een afwijking is van het dan geldende begrotingskader (artikel 15 lid 7).

Zie ook de paragraaf Verbonden partijen.

Verzorgen leerlingenvervoer

  • Vervoerder Breng (Hermes) in verband met het leren reizen in het OV;
  • Vervoersorganisatie regio Arnhem Nijmegen (uitvoering van het doelgroepenvervoer) via de regeling BVO DRAN; zie ook kopje Ontwikkelingen inzake verwachte budget overschrijding van het doelgroepenvervoer; zie ook paragraaf Verbonden partijen.

Volwasseneneducatie

  • Verbonden partij: Gemeenschappelijke regeling onderwijszaken (GRO) die uitvoering geeft aan het Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015-2017;
  • Het Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Arnhem heeft zich als doel gesteld:
  • de bekendheid over het probleem laaggeletterdheid te vergroten;
  • de laaggeletterden te vinden en hen te activeren om deel te nemen aan een taalcursus.
  • ROC RijnIJssel (makelaarsfunctie);  
  • Bibliotheek  Arnhem/Taalhuis: inwoners die beter willen leren en schrijven, worden de digitale cursussen Digisterker en Klik & Tik aangeboden;
  • Stichting Lezen & Schrijven:  ondersteunt Arnhem (en de regio) bij een duurzame aanpak van laaggeletterdheid.

Aanpak onderwijsachterstanden

  • Op landelijk niveau is er nog veel onduidelijkheid over de hoogte van het Onderwijsachterstandenbudget na 2017. Ook staan de criteria ter discussie voor het bepalen welke kinderen behoren tot de doelgroep van het (landelijke) onderwijsachterstandenbeleid.

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen

  • Met ingang van 1 januari 2017 is het Natuurcentrum met de stadsboerderijen Presikhaaf en De Korenmaat verzelfstandigd.

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

  • Wijkgerichte aanpak voortijdig schoolverlaten

Met ingang van schooljaar 2017-2018 wordt € 0,8 miljoen toegevoegd aan de sociale wijkteams om vanuit de wijk en samen met de scholen beter te kunnen sturen op jongeren die dreigen vroegtijdig het onderwijs te verlaten. De activiteiten die in dit kader zullen worden uitgevoerd, worden verwoord in het plan van aanpak voortijdig schoolverlaten dat in het najaar van 2016 aan de raad wordt voorgelegd.

Verzorgen leerlingenvervoer

  • Het leerlingenvervoer, onderdeel van het doelgroepenvervoer, wordt vanaf september 2016 uitgevoerd via de vervoersorganisatie regio Arnhem Nijmegen. De toekenning van het leerlingenvervoer blijft bij de gemeente.
  • Het totale budget voor het doelgroepenvervoer (€ 2.957.338) laat een structurele overschrijding zien oplopend van € 285.000 in 2017 tot € 885.000 in 2019 en 2020. In een plan van aanpak zijn bezuinigingsmogelijkheden uitgewerkt, o.a. voor het leerlingenvervoer. Het gaat hierbij om een gefaseerde uitvoering (eerste fase loopt tot september 2017). Met deze voorgestelde maatregelen kan het verwachte tekort lager uitvallen.

Volwasseneneducatie

  • Met de wetswijziging van 9 juli 2014 is per 1 januari 2015 stapsgewijs de verplichting komen te vervallen om de educatie-uitkering te besteden bij het ROC RijnIJssel;
  • In het Regionaal educatieplan Midden-Gelderland 2015-2017 is vastgelegd dat ROC RijnIJssel een schakelfunctie (makelaarsrol) vervult tussen het formele en het informele aanbod;
  • In het landelijke actieplan 'Tel mee met Taal werken diverse ministeries samen om in de arbeidsmarktregio de lokale aanpak van laaggeletterdheid en leesbevordering een extra impuls te geven. Arnhem (en de regio) zijn op dit rijksprogramma aangesloten;
  • Het ministerie van OCW evalueert in 2017 de huidige regelgeving omtrent volwasseneneducatie. Deze evaluatie kan gevolgen hebben voor het beleid vanaf 2018.
  • Het Bondgenootschap voor Geletterdheid regio Arnhem (december 2013) werkt samen om laaggeletterdheid te verminderen en in de toekomst te voorkomen. Evenals de gemeente kunnen de bondgenoten voor ondersteuning gebruik maken van Stichting Lezen & Schrijven.

Prestaties en of effectindicatoren

Reguliere peuterspeelzalen

  • Stijging aantal VVE-plekken;
  • Invoering Ontwikkelrecht Peuters in 2017;
  • Passende Kinderopvang in meerdere wijken.

Aanpak onderwijsachterstanden

  • Stijging aantal VVE-plekken via vraag- en wijkgerichte invulling.

Bovenwettelijk onderwijsaanbod en voorzieningen
Ondersteuning op het terrein van natuureducatie en -beleving bieden aan:

  • maatschappelijke initiatieven;
  • burgerinitiatieven.  

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

  • Terugbrengen percentage Vsv'ers tot 2,3% in schooljaar 2019-2020.

Toelichting:
Het Vsv-percentage van de gemeente Arnhem over het schooljaar 2014-2015 is 2,84%.
De gemeente Arnhem wil het Vsv-percentage in de komende jaren verder reduceren tot 2,3% in schooljaar 2019-2020. Ten opzichte van schooljaar 2014-2015 is dit een reductie van 18% voortijdige schoolvertalers; deze is gelijk aan de ambitie die op landelijk niveau is geformuleerd.

Verzorgen leerlingenvervoer

  • meer leerlingen zijn zelfredzaam in het OV, op de fiets of via netwerk;
  • kostenbesparing op het leerlingenvervoer.

Volwasseneneducatie

  • Aanbod formele educatie in samenhang met  informele educatie  ontwikkelen;
  • Pilots met informele educatie voor laaggeletterden in de wijken (in samenwerking met de wijkteams);
  • Bereik laaggeletterden samen met het Bondgenootschap van Geletterdheid regio Arnhem;  
  • Bereik autochtone laaggeletterden (aansluiting op ouderprogramma's VVE) .

Monitoring

Reguliere peuterspeelzalen

Aanpak onderwijsachterstanden

Voorzien in zorgstructuren voor het onderwijs

Verzorgen leerlingenvervoer

  • Monitoringsgegevens van de Vervoersorganisatie regio Arnhem en Nijmegen.

Volwasseneneducatie

  • Kwartaalrapportage ROC RijnIJssel
  • Rapportages van De Bibliotheek over Klik & Tik en Digisterker.