Wonen en ruimte

In de Arnhemse woonprincipes 2016-2025 wil Arnhem haar positie als aantrekkelijke woonstad, onderscheidend in de regio, versterken. De nieuwe Omgevingswet wordt voorbereid, de nieuwe werkwijze van de Welstand wordt uitgevoerd en de werkprocessen van de ODRA worden verbeterd. De Arnhemse visie op de fysieke ruimte is richtinggevend, maar flexibel om de eigen Arnhemse kwaliteiten te benutten en ruimte te geven aan creativiteit en ondernemerschap. Het grondbeleid speelt in op nieuwe ontwikkelingen en biedt maatwerk per locatie.

Stad

Arnhem als vitale en aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken en te verblijven;
Ontwikkelen en beheren van de fysieke stad door de eigen Arnhemse kwaliteiten te onderkennen en hierop actief voort te bouwen;
Vinden van het evenwicht tussen het volgen van een heldere ruimtelijke koers op hoofdlijnen en het flexibel benutten van kansen en de energie vanuit de stad;
Situationeel toepassen van gemeentelijk grondbeleid en de al onder handen zijnde gemeentelijke grondexploitaties tot een goed einde brengen. Het gaat onder andere om Arnhem Centraal, de zuidelijke binnenstad en Schuytgraaf;
Exploitatiegronden die nog in handen zijn van de gemeente, maar waar nog geen plan voor is, zo goed mogelijk (zowel beleidsmatig als opbrengstmatig) inzetten voor ontwikkeling van de stad;
Andere partijen die aan de slag zijn of willen gaan met de ontwikkeling van de stad, worden hierbij gestimuleerd en (kostenneutraal) begeleid;
Lopende gemeentelijke investeringsprojecten (zoals Malburgen en Presikhaaf) afronden.

Ruimtelijke ordening

De Arnhemse visie op de fysieke ruimte is een stip op de horizon, geen blauwdruk van wat het moet worden. Dat geeft de ruimtelijke ontwikkeling de nodige flexibiliteit om in te kunnen spelen op de eigen Arnhemse kwaliteiten en om ruimte te geven aan creativiteit en ondernemerschap. Flexibiliteit in de uitvoering vraagt wel om robuuste en heldere kaders op hoofdlijnen zoals bestemmingsplannen.

Meer informatie is te vinden in taakveld 8.1 Ruimtelijke ordening.

Grondbeleid

Het gemeentelijk grondbeleid speelt in op nieuwe ontwikkelingen en biedt maatwerk per situatie en locatie. Ontwikkelingen door andere partijen dan de gemeente worden gestimuleerd en zullen door de gemeente worden begeleid.

Meer informatie is te vinden in taakveld 8.2 Grondexploitatie (niet bedrijventerreinen).

Wonen en ruimte

De beleving van Arnhem als aantrekkelijke stad wordt beïnvloed door de kwaliteit van zowel het bestaande woningaanbod als de nieuwbouwplannen en de woon- en leefomgeving. In de Arnhemse woonprincipes 2016-2025 die in 2015 zijn vastgesteld, wil Arnhem haar positie als aantrekkelijke woonstad in de regio versterken.
De komende jaren groeit de stad nog wat verder, vervolgens zal zij zich stabiliseren. Arnhem heeft meer ruimte in de stad dan invullingsmogelijkheden. Dit daagt Arnhem uit om strak te koersen: wat is nodig om de aantrekkelijkheid van de stad te behouden en welke keuzes horen daarbij?

Meer informatie is te vinden in taakveld 8.3 Wonen en ruimte.

Impact veranderopgave

programma Stad op de kaart: veranderopgave Centrumstad aan de rivier.

De ambities vallen volledig samen met de belangrijkste ambities van het reguliere programma Wonen en Ruimte;

programma Stad op de kaart: veranderopgave Vitale economie:

De ambitie om zorg te dragen voor optimale vestigingscondities op de Arnhemse toplocaties is van invloed op dit reguliere programma;

programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering:

Het versterken van de algemene voorzieningen en het zelforganiserend vermogen van inwoners (burgerinitiatieven) sluit goed aan op de ambities van dit programma. Daarnaast ligt er een relatie met de wijkdoelen op het terrein van wonen;

programma Van Wijken Weten: veranderopgave Transformatie sociaal domein.

Versterken van preventie heeft te maken met het levensloop bestendig bouwen en geschikte huisvesting van doelgroepen, waaronder die van statushouders.

Doelen vanuit de veranderopgave

Centrumstad aan de rivier

Optimaal uitnutten van de Rijn;
Transformatie van de binnenstad.

Vitale economie

Versterking economische structuur en groei.

Wijksturing in uitvoering

Wijkopgaven in beeld; vertaald naar uitvoering;
Versterking algemene voorzieningen in de wijk;
Zelforganiserend vermogen van Arnhemmers bevorderen.

Transformatie sociaal domein

Preventie versterken.

Doelen vanuit de reguliere opgaven

Arnhem vitaal en aantrekkelijk maken als stad om in te wonen, te werken en te verblijven;·
Ontwikkelen en beheren van de fysieke stad door de eigen Arnhemse kwaliteiten te onderkennen en hierop actief voort te bouwen;
Voldoende aanbod creëren van wonen en werken op de juiste plek;
Het realiseren van nieuwe ontwikkelingen tegen aanvaardbare maatschappelijke offers en kosten;
Het verhogen van de kwaliteit van het ruimtegebruik, de zeggenschap voor de burger en de marktwerking op de grondmarkt.

Prestatiedoelen

Het begeleiden van ontwikkelingsplannen van derden (andere grond-pandeigenaren dan de gemeente);
Aanbieden van voldoende betaalbare huurwoningen;
Huisvesting bieden aan specifieke doelgroepen;
Vergroten van de energieprestatie en duurzaamheid van de bestaande sociale voorraad;
Doorstroming bevorderen aan de onderkant van de woningmarkt;
Zelf bouwen bevorderen;
Kwaliteit verbeteren van de bestaande woningvoorraad;
Inwoners langer zelfstandig laten wonen.

Monitoring

Wonen

de Woonmonitor (statische gegevens over het wonen in Arnhem);
woningbouwplanning en monitoring realisering;
monitoring prestatie-afspraken met de corporaties.

Grondexploitatie (niet-bedrijventerrein)

Grexmanager.

Vergunningen

rapportages ODRA.

Verbonden partijen

GO Arnhem Nijmegen City Region
Rechtsvorm	Gemeenschappelijke regeling
Risicoprofiel	Laag
Doel	De Stadsregio Arnhem Nijmegen is als Wgr-plus in 2015 komen te vervallen. In 2015 heeft de regio besloten om het Gemeenschappelijk Orgaan (GO) Arnhem Nijmegen City Region op te richten om het regionale beleid aangaande economie, wonen, verkeer en duurzaamheid vorm te kunnen geven. Uit de bijdrage voor het GO wordt ook de Economic Board regio Arnhem Nijmegen (stichting met regionale partners uit de overheid, onderwijs- & onderzoek- en ondernemerswereld) en bureau Brussel (regionale vertegenwoordiging in de Europese hoofdstad) gefinancierd.
Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA)
Rechtsvorm	Gemeenschappelijke regeling
Risicoprofiel	Hoog
Doel	Goede en efficiënte vergunningverlening en handhaving op het gebied van milieu, bouwen, natuur en water.

Overige partijen

Woningcorporaties

Belangrijke raadsonderwerpen

Voorbereiding implementatie Omgevingswet;

Monitoring prestatie-afspraken en nieuwe afspraken (ter kennisneming);
Woningbouwplanning en nieuwe regionale afspraken met de provincie.

Actuele beleidskaders

Nota Zicht op Gegronde Keuzes;
Herijking van het grondbeleid uit 2005 (Nota Grond(ig) bezien!) in 2013;

Arnhemse Woonprincipes 2025;
Volkshuisvestelijk kader 2016-2018;
Uitvoeringsagenda 2017-2018;
Huisvestingsverordening 2016;
Starterslening.

Regulier programma 8. Wonen en Ruimte	Rekening	Begroting 2016		Begroting	Begroting	Begroting	Begroting
	2015	Geamendeerde	t/m Raad (18-7-'16)	2017	2018	2019	2020
Bedragen x € 1.000
Middelen
Lasten totaal	86.840	56.030	87.531	45.405	38.560	32.513	31.814
Baten totaal	73.717	54.164	79.993	45.878	36.758	30.895	30.792
Totaal saldo van baten en lasten	-13.123	-1.866	-7.538	473	-1.802	-1.618	-1.022
Mutaties reserves:
Toevoegingen aan reserves	2.503	1.204	408	1.337	722	99	77
Onttrekkingen aan reserves	10.098	1.199	7.219	2.865	1.910	1.106	488
Mutaties reserves	7.595	-5	6.811	1.529	1.188	1.007	411
Resultaat	-5.528	-1.871	-727	2.002	-613	-612	-612

Toelichting mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)	Bedrag
	Bedragen x € 1.000
Lasten
Bestedings- en bezuiningsvoorstellen
- Correctie kapitaallasten bestaande activa	-1
- Regionale samenwerking beleidsveld wonen	50
- Anders invullen taakstellingen ODRA	91
- Correctie in de begroting mbt urensystematiek	100
- Anders invullen taakstelling uit het Coalitieakkoord op Wonen-Ruimte	750
Bestaand beleid
- Fasering grondexploitatieprojecten (volume uitgaven obv FJP 2015 neemt af). Zie ook baten	-21.788
- Fasering niet-grondexploitatieprojecten (volume uitgaven obv FJP 2015 neemt af). Zie ook baten	-14.785
- Eenmalige afwikkeling niet-grondexploitatieprojecten (in 2016 6.094.000 en in 2017 1.010.000)	-5.084
- Kosten afwikkeling deel project Zuidelijke Binnenstad in 2017	1.350
- Eenmalige subsidie in 2016 transformatie RWS toren tot studentenhuisvesting	-850
- F9 Coalitie-akkoord, afspraak F9 Outputfinanciering ODRA	-600
- MJPB 2016-2019 Afboeking oude gemeentewerf in 2016 in het kader motie "Park Klarenbeek met de stad"	-450
- Eenmalige subsidie transformatie Heilige Hart Kerk tot gezondheidscentrum in 2016	-300
- Coalitie-akkoord, afspraak F7, Oplopende structurele bezuiniging programma Wonen en Ruimte	-250
- Aanpassing lasten startersleningen op basis nieuwe doorrekening	-110
- Aanpassing bijdrage Arnhem aan GR ODRA op basis begroting ODRA (Rb MJPB 2016-2019 dd02-11-2015)	-66
- Coalitie-akkoord, afspraak A5 Opheffen Welstandscommissie	-50
- Compensatie WOS fraude in 2016	-40
- Diversen	-93
Wijken
- Vanuit dit reguliere programma gaan er geen middelen naar de wijken	0
Totaal mutaties lasten	-42.126
Baten
Bestedings- en bezuiningsvoorstellen
- Anders invullen taakstelling uit het Coalitieakkoord op Wonen-Ruimte, incidentele bezuiniging en opbrengstverhoging Schuytgraaf	2.900
Bestaand beleid
- Fasering grondexploitatieprojecten (volume inkomsten obv FJP 2015 neemt af). Zie ook lasten	-21.788
- Fasering niet-grondexploitatieprojecten (volume inkomsten obv FJP 2015 neemt af). Zie ook lasten	-14.695
- Eenmalige afwikkeling grondexploitatieprojecten (in 2016 340.000 en in 2017 967.000)	627
- Eenmalige provinciale subsidie in 2016 voor transformatie RWS toren tot studentenhuisvesting	-850
- Eenmalige provinciale subsidie in 2016 voor transformatie Heilige Hart Kerk tot gezondheidscentrum	-300
- Aanpassing baten startersleningen op basis van nieuwe doorrekening	80
- Diversen	-89
Wijken
- Vanuit dit reguliere programma gaan er geen middelen naar de wijken	0
Totaal mutaties baten	-34.115
Totaal mutaties baten en lasten 2017 t.o.v. 2016 (t/m Raad 18 juli 2016)	8.012

Mutaties reserves 2017	Bedrag
	Bedragen x € 1.000
Toevoegingen
- BR Grondexploitatie: afwikkeling resultaat afgesloten project (Rb 19-12-2005)	967
- BR Volkshuisvesting MJPB 2017-2020 toevoeging tbv uitvoering huisvestingsverordening	300
- BR Volkshuisvesting: voordeel op rente financiering startersleningen (Rb 26-05-2014)	60
- BR Starters- en duurzaamheidsleningen: bijdrage derden (MJPB 2017-2020)	10
Totaal mutaties toevoegingen	1.337
Onttrekkingen
- BR Zuidelijke Binnenstad: dekking lasten afwikkeling deel project (MJPB 2017-2020)	1.350
- BR Herstructurering: dekking lasten afwikkeling project Malburgen (Rb 14-12-2015)	1.010
- BR Starters- en duurzaamheidsleningen: dekking lasten leningen (Rb 26-06-2012 + 26-05-2014)	304
- BR Starters- en duurzaamheidsleningen: invulling algemene taakstelling (Rb 02-11-2015)	50
- BR Volkshuisvesting: realiseren doelen woonvisie (Rb 25-06-2012)	75
- BR Stimuleringsmaatregelen: kosten kavelwinkel (Rb 26-05-2014)	25
- BR Frictiekosten MJPB 2017-2020 frictiekosten ODRA	51
Totaal mutaties onttrekkingen	2.865
Totaal mutaties reserves	1.528

Lasten per taakveld

Wonen en Ruimte	Begroting
	2017	2018	2019	2020
Bedragen x € 1000
Middelen
Afval	0	0	0	0
Economische Havens en waterwegen	0	0	0	0
Economische ontwikkeling	0	0	0	0
Grondexploit (niet-bedrijventerrein)	29.652	31.555	24.046	24.449
Milieubeheer	95	95	95	95
Musea	0	0	0	0
Openbaar groen en (openlucht) recrea	0	0	0	0
Openbaar vervoer	0	0	0	0
Parkeren	0	0	0	0
Ruimtelijke Ordening	1.152	1.153	1.153	1.153
Verkeer en vervoer	0	0	0	0
Wonen en bouwen	14.506	5.758	7.220	6.118
Totaal	45.405	38.560	32.513	31.814