Wonen en bouwen

Wonen en ruimte

Voldoende woningen van juiste kwaliteit
In de Arnhemse Woonprincipes 2025 wil Arnhem haar positie als aantrekkelijke woonstad, onderscheidend in de regio, versterken. De visie wordt samen met de partijen en bewoners in de stad uitgevoerd. Daarvoor zijn in 2016 het volkshuisvestelijke kader 2016-2018 voor de sociale huursector van de woningcorporaties en de Uitvoeringsagenda 2017-2018 vastgesteld. Daarin staan de ambities en prioriteiten voor de korte termijn.
De acties die daarin zijn opgenomen kennen de programma's Van Wijken Weten en Stad op de kaart als kader. Uitvoering van de wijkgerichte activiteiten is een van de resultaten die onder sturing vanuit de wijk en de bewoners tot stand komt.

De belangrijkste ambities voor de langere termijn zijn:

  • Arnhem als vitale en aantrekkelijke stad om in te wonen, te werken en te verblijven;·
  • Ontwikkelen en beheren van de fysieke stad door de eigen Arnhemse kwaliteiten te onderkennen en hierop actief voort te bouwen;
  • Ontwikkelen en actueel houden van de woningbouwplanning en regionale afstemming daarover.
  • Jaarlijkse prestatie-afspraken met de woningcorporaties over hun bijdrage aan de uitvoering van de woonprincipes.

De beleving van Arnhem als aantrekkelijke stad wordt beïnvloed door de kwaliteit van zowel het bestaande
woningaanbod als de nieuwbouwplannen en de woon- en leefomgeving. De komende jaren groeit de stad nog wat verder, vervolgens zal zij zich stabiliseren. Arnhem heeft inmiddels meer woningbouwplannen/ontwikkelingen in de stad dan gelet op de behoefte nodig is. Dit daagt Arnhem uit om strak te koersen: wat is nodig om de aantrekkelijkheid van de stad te behouden en welke keuzes horen daarbij.

De ambities voor 2017-2018 zijn:

  • Aanbieden van voldoende betaalbare huurwoningen
  • Huisvesting bieden aan specifieke doelgroepen
  • van wijken weten
  • Vergroten van de energieprestatie en duurzaamheid van de bestaande sociale voorraad
  • Doorstroming aan de onderkant van de woningmarkt
  • Vernieuwende woonconcepten en zelf bouwen
  • Kwaliteit van de bestaande woningvoorraad (en woonomgeving)
  • in het kader van procesplan langer zelfstandig wonen uitwerken en uitvoeren van acties.

Niet-grond exploitatieprojecten

Begeleiding bouwplannen van derden
Niet alleen de gemeente geeft vorm aan de toekomst van de stad. Op veel plekken zijn andere partijen aan de slag met stadsontwikkeling. Ook ontwikkelingen van derden vragen om begeleiding van de gemeente vanuit haar publieksrechtelijke rol. Het gaat dan om bijvoorbeeld het opstellen van een gebiedsvisie, nota van randvoorwaarden of herziening van het bestemmingsplan. Voorbeelden van dit soort projecten zijn

  • Het Cobercoterrein
  • Transformatie van het ING-kantoor aan de Velperweg
  • Woningbouw Hemonylaan
  • Tuin van Elden
  • Buitenplaats Koningsweg
  • Landgoed Klingelbeek
  • Braamweg 1
  • Nieuwe Vaart en Honigkamp - Presikhaaf

De kosten die de gemeente maakt voor de begeleiding ervan worden bij de initiatiefnemer in rekening gebracht.

Gemeentelijke investeringsprojecten

  • Daarnaast zijn er (gemeentelijke) investeringsprojecten zoals Malburgen (ontwikkelingsplan), Presikhaaf 2, Stadsblokken Meinerswijk, en OV-terminal Arnhem Centraal. Deze projecten worden niet gefinancierd door het verkopen van bouwgrond door de gemeente, maar door subsidies, bijdragen derden en andere gemeentelijke middelen.;
  • De nog lopende gemeentelijke investeringsprojecten bevinden zich in het afrondende stadium. Arnhem Centraal en het uitvoeringsplan Stadsblokken en Meinerswijk (fase 1 van de gebiedsvisie) zijn voltooid. De afwikkeling ervan zal nog wel in 2016 en mogelijk in 2017 doorlopen. Herstructurering Malburgen loopt nog tot 2020.

Vergunningen

  • Vergunningen verstrekken voor bouwen.

Samenhang

Voldoende woningen van juiste kwaliteit

  • programma Stad op de kaart: veranderopgave Centrumstad aan de rivier.
  • programma Van Wijken Weten: veranderopgave Wijksturing in uitvoering:

Het versterken van de algemene voorzieningen en het zelforganiserend vermogen van inwoners (burgerinitiatieven) sluit goed aan op de ambities van dit taakveld. Daarnaast ligt er een relatie met de wijkdoelen op het terrein van wonen;

  • programma Van Wijken Weten: veranderopgave Transformatie sociaal domein.

Versterken van preventie heeft te maken met het levensloop bestendig bouwen en geschikte huisvesting van doelgroepen, waaronder die van statushouders;

  • R1 Veiligheid: in verband met veilige woonomgeving;
  • R2 Verkeer, vervoer en waterstaat: aantrekkelijke woonstad/toegankelijke openbare ruimte in verband met bereikbaarheid van voorzieningen; parkeren bij woningen;
  • R3 Economie: aantrekkelijke woonstad draagt bij aan het versterken van de economie;
  • R6 Participatie en maatschappelijke ondersteuning: levensloopgeschikt wonen: o.a. consequenties langer zelfstandig wonen en woningaanpassingen vanuit de Wmo en huisvesting statushouders;
  • R7 Gezondheid en milieu: aantrekkelijke woonstad vraagt om een gezonde woonomgeving en levensloopgeschikt wonen, waaronder gezondheidsaspecten bij het ontwerpen van woningen;
  • Wijkdoelen in de wijkprogramma's op het terrein van wonen.

Verder heeft het woonbeleid sterke raakvlakken met grondbeleid, projectontwikkeling en bestemmingsplannen.

Niet-grond exploitatieprojecten

  • Programma Stad op de kaart: veranderopgave Centrumstad aan de rivier.
  • Programma Van Wijken Weten: veranderopgave en participatie en zelforganiserend vermogen van inwoners. Het ruim baan geven aan initiatief vanuit burgers en bedrijven sluit goed aan op de ambities
  • paragraaf Grondbeleid: niet-grondexploitatieprojecten hebben een nauwe relatie met deze paragraaf.

Voor verdere toelichting wordt verwezen naar deze paragraaf.

Vergunningen

  • paragraaf Verbonden partijen i.v.m. de uitbestede werkzaamheden aan de ODRA.  

Raadsonderwerpen of Actuele beleidskaders

Raadsonderwerpen

  • Monitoring prestatie-afspraken en nieuwe afspraken (ter kennisneming);
  • woningbouwplanning en nieuwe regionale afspraken met de provincie.

Actuele beleidskaders

  • Woningwet;
  • Besluit toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015;
  • Arnhemse Woonprincipes 2025;
  • Volkshuisvestelijk kader 2016-2018;
  • Uitvoeringsagenda 2017-2018;
  • Huisvestingswet 2014;
  • Huisvestingsverordening 2016;
  • Starterslening.

Verbonden partijen
Omgevingsdienst regio Arnhem (ODRA).
Zie verder paragraaf Verbonden partijen.
Overige partners
Woningcorporaties

Voldoende woningen van juiste kwaliteit

  • Vooral in 2015 en 2016 zijn er veel ontwikkelingen geweest die van invloed zijn op het woonbeleid. Het rijks- en gemeentelijk beleid is inmiddels vastgesteld. Het gaat nu vooral om uitvoering van beleid en actualiseren  daarvan voor zover nodig;
  • Wonen regionale samenwerking en woonprincipes: voor de structurele kosten van de regionale samenwerking op het beleidsveld wonen is in deze begroting respectievelijk structureel € 20.000 opgenomen. Voor de uitvoering van de huisvestingsverordening is structureel € 30.000 opgenomen. Om de huisvestingsopgaven en doelen uit de Arnhemse woonprincipes 2025 te kunnen realiseren is daarnaast in 2017 een eenmalige extra voeding ad € 300.000 voor het Volkshuisvestingsfonds in het financieel beeld verwerkt;
  • Bij  corporaties zal het teruggaan naar de kerntaak worden geformaliseerd door een scheiding tussen DAEB en niet-DAEB activiteiten (Dienst van Algemeen en Economisch Belang);
  • De woningopgave vraagt een nadere uitwerking en keuze voor welke kwaliteit en locaties de gemeente vooral wil inzetten. Met de provincie zullen nieuwe woningbouwafspraken worden gemaakt op basis van de uitkomsten van WoON 2015 (Woononderzoek Nederland).

Niet-grond exploitatieprojecten

  • Het is goed merkbaar dat de economie weer aantrekt. Grondeigenaren die een aantal jaren op economisch herstel hebben gewacht, benaderen de gemeente met de vraag welke ontwikkelingen denkbaar zijn op hun eigendommen. Hierbij gaat het naast een aantal kleine ook om grote eigenaren, zoals FrieslandCampina (Cobeco terrein), AKZO (Velperweg) en Propertize (Arnhems Buiten);
  • Daarnaast zijn investeerders en ontwikkelaars op zoek naar terreinen en vastgoed om hun portefeuille voor de komende jaren te vullen. Een grote speler is Kondor Wessels Projecten, die onder meer de grondpositie van de curator van Phanos in Stadsblokken en Meinerswijk heeft overgenomen;
  • Het aantal te begeleiden plannen is inmiddels toegenomen tot ongeveer 25 per jaar. De verwachting is dat dit de komende periode stabiel blijft. Omdat de kosten voor begeleiding in rekening worden gebracht bij initiatiefnemers heeft dit geen effect op de begroting;
  • Bezuinigingstaakstelling ODRA

Per 2017 geldt een taakstelling van in totaal € 600.000 structureel op het budget voor ODRA. Een groot deel van de taakstelling wordt ingevuld met het schrappen van ICT-kosten die nodig waren voor de aanschaf en implementatie van een nieuw zaaksysteem dat ODRA gebruikt voor al haar milieu- en bouwtaken;

  • Niet te realiseren deel taakstelling gebruiksvergunningen

Op het onderdeel 'Gebruiksvergunningen' staat vanaf 2016 een taakstelling van € 30.000 per jaar.
Daar de daadwerkelijke financiële omvang beperkt is, kan deze taakstelling  niet worden gerealiseerd. Voorgesteld wordt om deze ten laste van de algemene middelen te brengen;

  • Teruglopende legesinkomsten

Na een zeer goed bouwjaar 2015 is in 2016 waar te nemen dat het totaal aan bouwsommen en daarmee samenhangende legesinkomsten voor de gemeente weer scherp terugloopt. Hoewel het moeilijk is om prognoses te maken zijn er geen aanwijzingen dat er op korte termijn een sterke verbetering optreedt. De kans dat de begrote inkomsten uit bouwleges in 2017 niet worden gehaald is dan ook zeer reëel;

  • Niet te realiseren deel taakstelling Welstand

In het coalitieakkoord is er rekening mee gehouden dat door het afschaffen van de welstandscommissie
€ 50.000 op jaarbasis bespaard zou kunnen worden. Dit lukt echter niet doordat er nog steeds een commissielid voor het deel erfgoed moet worden ingehuurd à € 10.000 per jaar. Dit betreft een wettelijke verplichting. Besloten is dit bedrag te dekken uit de algemene middelen.

  • Korenmarkt:

Het Korenmarktkwartier kent een veiligheidsproblematiek en monofunctionele invulling. Door onder andere het vrijkomen van de Korenbeurs in 2018 ontstaan kansen voor vitalisering van het gebied. Hierin moeten overheid- en ondernemersinvesteringen elkaar versterken. Vooruitlopend op de inhoudelijke visie voor dit gebied is er alvast vanaf de jaarschijf 2019 een structureel kapitaallastenbudget van € 150.000 opgenomen voor de aanpak van de Korenmarkt. Hiermee kunnen vanaf 2018 investeringen worden gedaan, onder de voorwaarde van ten minste een gelijke investering of inspanning door derden. De bijhorende inhoudelijke visie wordt voor de zomer aangeboden aan de gemeenteraad.

Prestaties en of effectindicatoren

Voldoende woningen van juiste kwaliteit

  • Prestatieafspraken met woningcorporaties.

Toelichting: in de prestatieafspraken wordt invulling gegeven aan de prestatiedoelen op het terrein van wonen.

  • Groei van de woningvoorraad.

Toelichting: bepalen voorraad per 1 januari (toevoeging afgelopen jaar) en prognose komend jaar;

Niet-grond exploitatieprojecten

  • 25 te begeleiden plannen per jaar.

Toelichting:
Bijdrage aan het te realiseren gewenste aantal woningen, bedrijven en ander programma, door het begeleiden van ontwikkelingsplannen van derden (andere grond- pandeigenaren dan de gemeente).

Vergunningen:

  • Streefwaarde: 80% van de reguliere omgevingsvergunningen bouw met een afhandelingstermijn van 8 weken;
  • Streefwaarde: 0 omgevingsvergunningen van rechtswege verleend wegens overschrijding fatale termijn.

Monitoring

Voldoende woningen van juiste kwaliteit

  • Woonmonitor (statische gegevens over het wonen in Arnhem);
  • woningbouwplanning en monitoring realisering;
  • monitoring prestatie-afspraken met de corporaties.

Niet-grond exploitatieprojecten

  • Reguliere rapportages van ODRA.